3 - GETUIGENIS VAN GUILLAUME CESBRON, VERANTWOORDELIJKE QSE EN TECHNISCH CENTRUM VAN DE MÉTROPOLE D’ANGERS

Résumé
Na een inbraak in oktober 2018 in een drinkwaterreservoir in de metropool van Angers, legt Guillaume Cesbron de gevolgen van deze kwaadaardige handelingen uit en de beveiligingsmaatregelen die daarna zijn genomen.

Context
Detectie van inbraak
In oktober 2018 werd een inbraak gedetecteerd in het drinkwaternetwerk van de metropool van Angers: het ging om het openen van een deksel bij een drinkwaterreservoir. Dit deksel werd 24/7 bewaakt door een fabriek die onmiddellijk alarm sloeg na de detectie van het openen. In dergelijke gevallen roepen we onmiddellijk de politie en onze interventieteams. De politie zorgt ervoor dat het gebied waar de inbraak heeft plaatsgevonden wordt beveiligd, zodat onze teams veilig kunnen werken zonder blootgesteld te worden aan een mogelijk risico, verklaart Guillaume Cesbron. In dit specifieke geval duurde de interventie minder dan 15 minuten.

Isolatie van het reservoir
Het deksel was niet voldoende beveiligd. Het kon dus snel worden geforceerd en toen de teams ter plaatse kwamen, was er niemand meer aanwezig. De politie isoleerde het gebied en de gemeenschap van de stad isoleerde onmiddellijk het reservoir. "Het reservoir werd omgeleid voor analyse van wat erin zou kunnen zijn geplaatst" legt Guillaume Cesbron uit. Deze omleiding van het reservoir maakt het mogelijk om de exploitatie zonder risico voort te zetten. Dit omleidingssysteem is standaard op alle reservoirs. Het wordt normaal gesproken gebruikt om de abonnees te blijven voorzien wanneer het werk moet worden stilgelegd voor een onderhoudsinterventie of een jaarlijkse reiniging. In het geval van de inbraak kon dit dus een mogelijke vervuiling van het netwerk blokkeren.

Analyse van monsters
Zodra het reservoir was geïsoleerd, werden watermonsters genomen. Dit gebeurt in het kader van een procedure die is opgezet met de ARS (Agence régionale de la santé). De monsters worden naar een laboratorium gestuurd voor bacteriologische, fysisch-chemische en microbiologische analyses.
De resultaten zijn binnen minimaal 48 uur beschikbaar. Tijdens deze periode zetten we de exploitatie van het netwerk voort door het reservoir geïsoleerd te houden. Het incident vond plaats op een zondag, dus de analyseresultaten ontvingen we pas op woensdag, herinnert Guillaume Cesbron zich. Gelukkig waren alle resultaten negatief. Niettemin zetten de teams van de gemeenschap de procedure van de ARS voort en ledigden ze het reservoir van 5000 m3.

Herstel in bedrijf en balans van de kosten van de operatie
Zodra het reservoir leeg was, was het een verrassing. Het was slechts een steentje dat in het reservoir was gegooid. Waarschijnlijk door nieuwsgierigen die wilden weten wat erin zat. Uiteindelijk meer angst dan kwaad. Toch na het ledigen van het reservoir, hebben we het ontsmet en schoongemaakt. Vervolgens hebben we het opnieuw gevuld om het op vrijdag weer in bedrijf te nemen. Dit heeft een niet te verwaarlozen kostenpost veroorzaakt, geschat op 20.000 euro (ledigen, ontsmetten van het reservoir, analyses en tijd besteed door ingenieurs, technici en fabriekspersoneel...), verklaart de verantwoordelijke QSE.

Geïmplementeerde oplossingen

Detecteren, maar ook vertragen van inbraken
Dit incident zonder sanitaire gevolgen heeft de vastberadenheid van de gemeenschap versterkt om haar werken te beveiligen met twee hoofddoelen. Het eerste is om de inbraak maximaal te blokkeren gedurende ten minste 30 minuten met systemen die zijn getest door gecertificeerde instanties. Deze termijn moet worden afgestemd op de interventietijd van de politie en de exploitatieteams: mogelijke kwaaddoenders zouden geen tijd hebben om het deksel te openen voordat ze worden gearresteerd. Het tweede is de installatie van een hele reeks sensoren, zowel voor trillingen, bewegingen, openen en zelfs, op termijn, warmte, om de vroegst mogelijke detectie te garanderen.

Rekening houden met de gemakkelijkheid van exploitatie
Sinds vele jaren is Angers Loire Métropole actief op het gebied van de veiligheid van drinkwater. De internationale context heeft de vastberadenheid van de gemeenschap versterkt om de veiligheid van de werken te verhogen tot een prioriteit. Dit vereist een niet te verwaarlozen kostenpost, maar het risico is groot en we hebben alle reden om onze netwerken maximaal te beveiligen. Toch moet er een juist evenwicht worden gevonden tussen deze veiligheid en de gemakkelijkheid van exploitatie door onze teams, legt Guillaume Cesbron, verantwoordelijke QSE en Technisch Centrum van de gemeenschap Angers Loire Métropole, uit. Er zijn dus betrouwbare, veilige, eenvoudige en presterende apparaten nodig.

Implementatie van de oplossing AG DEFENSO® van EJ, gecertificeerd tegen inbraak
Sinds het incident zijn alle toegangsluiken tot drinkwaterreservoirs aan de beurt om maximaal te worden beveiligd. In dit kader maken de aanbiedingen van de fabrikant EJ het mogelijk om zich aan te passen aan de configuratie, of het nu gaat om de beveiliging van de toegang of de ventilatie, verklaart de verantwoordelijke QSE. Voor het moment beslaat de implementatie ongeveer 20% van de sites. Er zijn 17 sites met 1 tot 6 reservoirs per site; elk reservoir heeft 2 tot 4 luiken om te beveiligen. Alles zal in 2021 zijn afgerond. De prioritering van de werkzaamheden is gebaseerd op het watervolume van de reservoirs, de bevolkingsdichtheid die wordt bediend en de positie van het reservoir (hoofd- of perifeer). Op het hele gebied hebben we een budget van 300.000 tot 400.000 euro gereserveerd om de gehele ondergrondse infrastructuur te beveiligen, verklaart Guillaume Cesbron. Dit is een bedrag dat moet worden afgewogen tegen de veiligheid van de consumenten en de kosten van het incident van oktober 2018, dat ongeveer 20.000 euro bedroeg.

Deze reeks dubbele deksels AG DEFENSO® garandeert een vertraging van de inbraak van 30 minuten, gecertificeerd door LPCB niveau 4. Het is bedoeld om alle gevoelige toegangspunten van een drinkwaternetwerk (reservoirs, boringen, captages, kamerverdelers, enz.) te beveiligen. De ontwikkeling van deze reeks is het resultaat van meerdere jaren onderzoek en ontwikkeling, met als doel een reeks op de markt te brengen met een LPCB-certificering uitgereikt door het BRE.

De reeks AG DEFENSO® gaat verder dan de aanbevelingen in de aanbevelingsgids van de ASTEE voor de fysieke bescherming van drinkwaterinstallaties tegen kwaadaardige handelingen. De reeks is ontworpen om het netwerk te beveiligen, maar ook de operatoren die deze apparaten moeten bedienen.
"Wat betreft opslagwerken voor drinkwater, wanneer toegang tot water wordt vastgesteld, moet een ARS-procedure worden ingesteld, wat een onderzoek en een inspectie van het netwerk vereist. Met de oplossing AG DEFENSO® met dubbele deksels kan deze zware consequentieprocedure worden vermeden. In feite komt de vertraging van de inbraak van 30 minuten overeen met het openen van het eerste deksel. Op het tweede deksel bevindt zich een tweede hangslot dat garandeert dat er geen toegang tot het water is geweest. Bovendien, bij de eerste waarschuwing door de trillingssensor, hebben de bevoegde diensten 30 minuten om de twijfel te wegnemen." verklaart Guillaume Cesbron.

Conclusie Vandaag is de beveiliging van gevoelige netwerken, en in het bijzonder van drinkwaternetwerken, een belangrijke uitdaging voor de eigenaren en exploitanten van werken. Het doel is om de inbraak maximaal te vertragen, dus is het noodzakelijk om oplossingen te implementeren met een gecertificeerde vertraging van de inbraak. Dit concept garandeert de eigenaar en de exploitant de nodige tijd om de bevoegde diensten in staat te stellen om in te grijpen in geval van een inbraak. Als de gemeenschap nog nooit is geconfronteerd met een specifieke aanval op drinkwater, worden haar beleid en beschermingsapparatuur zeer afschrikwekkend. En als er toch een vervuiling van het netwerk is? Ook dan zijn er procedures voorzien om de bevolking te beschermen. Dank aan Guillaume Cesbron (Verantwoordelijke QSE en Technisch Centrum van de metropool van Angers)